ترادف (اصول)ــ ترادف یعنی هم معنا بودن دو یا چند واژه. ــ ترادف به دلالت دو یا چند لفظ بر معنای واحد اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفترادف، در لغت به معنای سوار شدن بر اسب ، پشت سر دیگری است و در اصطلاح ، به دلالت دو یا چند لفظ بر یک معنا گفته می‌شود؛ به بیان دیگر، به اتحاد دو یا چند لفظ در معنا و اختلاف آنها در لفظ ، ترادف می‌گویند، مانند: انسان و بشر . ۲ - بررسیدرباره امکان ترادف ، میان علما اختلاف است؛ جمعی به استحاله ترادف معتقد بوده و وضع چند لفظ برای یک معنا را منکر می‌باشند. ولی بیشتر علما به امکان ترادف اعتقاد دارند و بهترین دلیل بر امکان را، وقوع آن می‌دانند. اینان در چیستی منشا پیدایش الفاظ مترادف ، اختلاف دارند؛ برخی معتقدند منشا آن وضع واضع واحد است و بعضی دیگر معتقدند منشا آن وضع افراد متعدد در زمان‌ها و مکان‌های مختلف است، و هنگامی که لغت شناسان، لغات قبایل مختلف را جمع کردند، متوجه ترادف شدند. [۳]
مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص۹۱.
[۴]
فرهنگ معارف اسلامی، سجادی، جعفر، ج۲، ص۴۷.
[۵]
التمهید فی تخریج الفروع علی الاصول، اسنوی، عبد الرحیم بن حسن، ص۱۶۱.
[۶]
اصول الفقه، خضری، محمد، ص۱۶۸.
۳ - ترادف در فقهاز آن به مناسبت در بابهای مختلف نظیر صلات، حج، نکاح، طلاق، لعان و نذر سخن رفته است. در اعمالی- همچون اذان، اقامه [۷]
العروة الوثقی ج۱، ص۶۰۸- ۶۰۹.
، نماز ، و لعان - که از سوی شارع مقدس الفاظی مخصوص برای آنها قرار داده شده است، به کار گرفتن مرادفهای آن الفاظ کفایت نمی‌کند؛ لیکن در برخی از اعمال و موضوعات دیگر- همچون طلاق، نذر، تحلیل ، و جدال در حال احرام- اختلاف است که آيا در آنها الفاظی مخصوص، جعل شده است تا مرادفهای آن الفاظ کافی نباشد يا نه؟۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۹۹، برگرفته از مقاله «ترادف». فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص ۴۲۹. |